Dancistoj pruvas teorion de JoMo

Post jaroj da kantado JoMo fine ricevis la agnoskon de la dancista komunumo. La rusa danc-esplorgrupo “La pomo verda” publikigis la rezultojn de eksperimento, por kiu ili klopodis dancadi la bambon sen kulereto da ĉarmo.

Skeptikuloj argumentis antaŭ la komenco de la eksperimento, ke ili ofte dancis la bambon kvankam ili estas ĉio alia ol ĉarmaj. Tiuj informoj montriĝis unuamomente veraj, kiam ili dancis la bambon antaŭ ĵurio sed post mallonga tempo ili ĉesis danci. Laŭ la takso de la spertuloj tio estas pruvo, ke ĉarmo necesas ne por danci sed por dancadi la bambon, akorde kun la tezo de JoMo.
Post tiu konstato plu daŭriĝis la klopodoj, laŭ kiuj kelkaj dancistoj provis efektivigi la konatan dancon kun duonkulereto da ĉarmo aŭ eĉ helpe de normala kulero da ĝi.

“Pli granda dozo de ĉarmo ne ŝajnas esti problemo, sed minimuma kvanto de ĉarmo necesa estas sendube kulereto” pravigis koregrafo Evgenij Smirnov la francan kantiston. “Ni same konstatis, ke la kulereto da ĉarmo necesas dum la dancado kaj nek antaŭe nek poste. Kelkaj volontuloj havis ĉe si eĉ du kuleretojn da ĉarmo ekdanconte sed neniom dancante kaj ili fiaskis skandale. Kelkaj eĉ vundis kruron pro manko de ĉarmo”.

Pri ĉi tiuj esploroj plendetis JoMo: “Mi ne komprenas eĉ la bezonon, pruvi ion tian: ĉiu scias, ke mi nur veron kantas. Mi tamen ĝojas, ke la rezultoj estis pozitivaj kaj iom scivolemas, kion pli oni volos estontece pruvi, ĉu iu pridubas, ke sur la mar’ reĝas vent kaj en arbaro silent'”.

Germano fajfas pri ĉio

Se vivo kun esperantisto ĝenerale ne estas facila, tiu de s-ino Anna Katzenstein el Nurembergo estas preskaŭ koŝmaro. Ŝia edzo, s-ro Jentzsch anoncis antaŭ du semajnoj, dum la monata kunveno de la loka Esperanto-grupo: “Ekde hodiaŭ mi fajfos pri ĉio!”. De tiu momento, s-ro Jentzsch prononcas neniun plian vorton sed simple fajfadas anstataŭe. Neniu certas, ĉu lia fajfado havas konkretan signifon aŭ ĝi simple imitas melodiojn. Por malkovri tion jam pretiĝas spertuloj pri fajfo-lingvoj el Gomero (Hispanio), Kuşköy (Turkio) kaj aliaj regionoj konataj pro siaj fajfo-lingvoj, kiuj klopodos respondi al la fajfado por vidi, ĉu ekestas komunikiĝo.

Dume lia edzino perdas la paciencon. “En la laborejo oni simple sendis lin kiel malsanulon hejmen, sed mi ja ne rajtas sendi lin reen al la laborejo kiel sanulon” plendis s-ino Katzenstein. “Li daŭre kaj ĉiam pli laŭte fajfas pri ĉio, kio okazas, kion mi rakontas, kion mi demandas… Li eĉ ĉesis paroli dumdorme kaj nun li nur fajfadas”. Kelkaj najbaroj proponis eĉ vundi lin por kontroli, ĉu li almenaŭ tiam vekrios, sed la landa organizo pri besto-rajtoj kategorie oponas al tiu ebleco.

Heroldo de Esperanto plu aperadas

La supozata malapero de Heroldo de Esperanto estas nur ŝajna. Tiel evidentiĝis post la lastaj informoj atingintaj Liveran Folion. La ĉagrenitaj abonantoj ĉesis atendi la alvenon de la eldonaĵo antaŭ monatoj, nesciante, ke ili plu ricevadas ĝin, nur en nova pli ekologia formo nepapera.

Tiu ĉi nova formo estas ankaŭ ne reta, kiel kelkaj komence supozis, sed simple nevidebla. Tiel eblas ŝpari ne nur la paperon sed ankaŭ la laboron de la grafikisto. “Ni jam de pluraj monatoj dissendadas nian eldonaĵon en la nova formo, kiel ni detale klarigis en la unua numero, kiu aperis laŭ tiu ĉi sistemo” klarigis respondeculo de LF-koop. La enhavo de la periodaĵo plu estas laŭ li la sama.

Kvankam LF-koop ne donis pliajn informojn pri la formato, estas raportoj de loĝantoj de Svisio, kiu asertas, ke ĉiun trian semajnon manpleno da homoj iras antaŭ sian domon kaj komencas kriegi ion en nekomprenebla lingvo en la montaron. Laŭ lokaj esperantistoj tiu lingvo estas Esperanto kaj la kriemuloj la konstantaj kunlaborantoj de Heroldo de Esperanto, interalie Perla Martinelli kaj Giorgio Silfer. Supozeble LF-koop elektis la svisan montaron por la dissendo por favori la pluiron de la sonoj tra la grandaj valoj. Pasintsemajne, ekzemple, aŭdeblis eĥoj pri statistikoj rilate al la jam fama arta renkontiĝo Arkones, kio sugestas ke Heroldo efektive plu okupiĝas pri mem elpensitaj aŭ neekzistantaj faktoj pri aliulaj agadoj.

Post tiuj ĉi klarigoj la redakcio de Heroldo de Esperanto esperas trankviliĝon de la abonantaro kaj eĉ ties kreskon danke al la ekinteresiĝo de ekologi-favoraj kaj monto-amantaj grupoj. La kunlaborantoj jam pretigas la sekvan eldonon per gorĝo-ekzercoj kaj voĉtrejnado.

Franco forgesas akuzativon en trajno

En reta diskutlisto estiĝis sabatvespere grandega debato pro forgeso de akuzativa finaĵo fare de tre sperta esperantisto el Francio Cyrille Dupont. Lian alikaze neriproĉeblan lingvaĵon makulis forgeso de ununura no en ununura frazo. La diskuto, kiu komence havis kiel temon la hermeneŭtikan aliron al la postmoderna literaturo de Kazaĥio, rapide fokuziĝis sur tiu laŭ kelkaj retlistanoj neakceptebla fuŝo de s-ro Dupont.

Nur dimanĉe evidentiĝis, ke la aŭtoro de la mesaĝo forgesis sian akuzativan finaĵon en la trajno, per kiu li hejmveturis pli frue en la sabata posttagmezo. Tial, argumentas li, li tute ne povis aldoni la finaĵon, ĉar li ne havis ĝin ĉe si. “Tuj post kiam la pordoj de la trajno fermiĝis mi rememoris, ke mi lasis akuzativan finaĵon sur la supra pakaĵbreto super mia sidloko. Mi provis remalfermi la pordon, sed la trajno forveturis. Kion mi povus fari? Oni neniel povus uzi, kion oni ne havas!”.

Por la intervjuo kun Livera Folio s-ro Dupont prunteprenis akuzativajn finaĵojn de sia edzino, kiu ne plu uzas ilin ekde la kabeo. Ĉu la retlistanoj punos lin aŭ akceptos lian klarigon decidos administranto en la sekvaj tagoj.

Plia mispaŝo de Kerry oficialigas Esperanton en Porto-Riko

Se liaj komentoj pri Sirio kaj ties ĥemiaj armiloj eniros la historion de politiko kaj internaciaj rilatoj, la plej freŝa rimarko de John Kerry tutcerte legeblos en la libroj pri la Esperanto-historio. Dum preskonferenco okazinta la pasintan mardon, 17-an de aŭgusto, Kerry opiniis ke indas subteni la “Esperanto-literaturon” de la insulo por ke ĝi “estu prezenta en ĉiuj medioj kaj vivsituacioj”. Kerry ne rimarkis tamen, ke li diris “Esperanto” anstataŭ “esperpento”, kiel li celis, hispandevena literatura stilo, kiu helpe de deformitaj priskriboj celas kritiki la socion.

Kvankam la Esperanto-literaturo en Porto-Riko estas preskaŭ neekzistanta, la malmultaj landaj esperantistoj haste prenis la duan parton de la deklaro de Kerry kaj jam en la sama tago sendis proponon al la insula parlamento por oficialigi Esperanton “laŭ la deziroj kaj proponoj vortumitaj de la usona ministro pri eksteraj rilatoj”. Merkrede la parlamento aprobis la proponon “ĉar ni volas fari ion ajn por ĝeni tiujn usonanojn”. La fakto estas, ke kvankam la aŭtonomeco de Porto-Riko estas sufiĉe limigita, ties parlamento rajtas krei leĝojn por la insulo, kiuj ne kontraŭdiru la federacian leĝaron. Pro tio, ke Usono ne havas oficialan lingvon sed simple uzas la anglan pro tradicio, tiu ĉi estas ŝanĝo tute laŭleĝe farebla de Porto-Riko.

La registaro de Barack Obama nun urĝe serĉas John Kerry por haltigi lin antaŭ ol li faros pliajn komentojn. “Ni ne scias, kie li estas. Li ferias sed liaj paroladoj ne, kaj tio estas tro danĝera por ni”. Morgaŭ aperos foto de Kerry en lakto-kartonoj tra la tuta lando, kiel kutime okazas, kiam la usona registaro serĉas homon.

 

Google-traduko kaŭzas grandajn perdojn

La itala entrepreno “Gli orti di Giulia” lanĉis pasintmonate esperantlingvan version de sia retejo por vendi siajn varojn al pli vasta publiko. La tradukoj estas faritaj ne de tradukistoj sed de la aŭtomata tradukilo de Google, kiu, nun evidentiĝis, prezentas kelkajn problemojn. En la nova versio de la retejo legeblas ekzemple: “Aĉetu 30 pomojn kaj ricevu senkostan pulmon”, “Varo-sendoj okazos per ĉino” aŭ “Beluloj ricevos 10-elcentan rabaton”.

Kvankam la respondeculoj jam anoncis, ke temis pri traduk-eraroj, la Supera Tribunalo de Italio pravigis la mendintojn, kiuj do devos ricevi la promesitajn servojn. “Ni nun serĉas ĉinon por liveri 23 mendojn” bedaŭris la ekspedisto de Gli orti di Giulia kaj aldonis: “Por la afero pri la pulmo ni trovis pli konvenan solvon: ni aldonos al la pakaĵo kokidan pulmon el la viandovendejo”.

La retejo promesas pliajn kapdolorojn al la direkcio de la entrepreno, ĉar ĝi ankoraŭ estas alirebla kaj do homoj plu povas fari mendojn. “Ni klopodas malŝalti la retpaĝon sed ne memoras la pasvorton kaj tiuj captcha-kodoj estas tute ne kompreneblaj” klarigis la retejestro. Ankoraŭ malklaras, ĉu estas pliaj tradukeraroj aŭ al kio la entrepreno nevole devigis sin.

Ekstertera mesaĝo en pli bona Esperanto

Radia mesaĝo sendita antaŭ kvin jaroj al la kosmo revenis al la tero en la pasintsabata vespero laŭ informoj de la Nacia Astronoma Observejo de Ĉilio. La astronomojn surprizis nekutime forta radia signalo kaptata de la detektiloj, kiu unuavide konsistis simple el la sama mesaĝo, kiun tiu sama centro sendadas al la spaco ekde 2008 en regulaj intervaloj.

Post la unuaj teorioj, ke temis pri reflekto de la samaj radiaj ondoj senditaj de la tero, baldaŭ evidentiĝis, ke la mesaĝo tamen ja havas eksterteran devenon: La mesaĝo estis ĉefe salutoj en pluraj lingvoj, similaj al tiuj de la ora disko de la kosmosondiloj Voyager, sed en skriba formo. Post ripeto de la unuaj salutoj en diversaj lingvoj venis la vico de Esperanto, kiu enhavis korektojn faritajn videble de ekstertera estaĵo. Konvertinte la signalojn al literoj, la mesaĝo aspektis jene:

BonaN tagoN al ĉiuj loĝantoj de la universo deziras la homaro.

Post kontrolo de la originala mesaĝo la astronomoj konstatis, ke en ĝi efektive mankis la akuzativaj finaĵoj, kiujn nun verŝajne aldonis eksterterano. “Ni simple petis al fizikstudento, kiu tiutempe faris staĝon en nia centro kaj komencis lerni Esperanton, ke li traduku tiun frazon, kaj nun ni konstatas, ke li faris tion erare” plendis la direktoro de la observejo. Dume la teĥnikistoj pri radio-signaloj plu esploras la mesaĝon ricevitan kaj klopodas trovi plian enhavon, sed ili jam perdis preskaŭ ĉiun esperon: “Aspektas ja tiel, ke ili simple volis korekti nin kaj krome intencis diri al ni nenion”.

Plia mistero rilatas al tio, kial eksterteranoj entute scipovas la lingvon Esperanto, ĉar laŭ scio de la sciencia komunumo ankoraŭ neniu mesaĝo al la kosmo enhavis transkribon de La unua libro aŭ alian lernmaterialon. Kelkaj esperantistoj ekteoriumas pri la ebleco, ke Zamenhof ne mem iniciatis Esperanton sed fakte ricevis ĝin de eksterteraj vivformoj aŭ eĉ de diaj instancoj, kiuj laŭ tiu teorio same donintus la lingvon al aliaj civilizacioj de la universo.

Pli certa ol tiuj konjektoj estas ĝis nun nur tio, ke la Nacia Astronoma Observejo de Ĉilio ekofertos al siaj kunlaborantoj Esperanto-kursojn. Unua kontakto kun la Ĉilia Esperanto-Asocio efektiviĝos onidire jam venontsemajne.

Lastminute: en la mondon venis nova sento

Psikologoj el la Universitato de Harvard ĵus anoncis la ekeston de nova sento, kiu ankoraŭ ne havas nomon oficialan. “Temas pri miksaĵo de angoro kaj senespero kun tuŝeto da antaŭĝojo pro ankoraŭ ne certa ŝanĝo al iomete pli esperplena situacio” klarigis la estro de la esplorgrupo. Tiun senton la scientistoj konstatis ĉefe ĉe brunharaj virinoj ŝatantaj karotan kukon pli ol ĉokoladan. Ankoraŭ mankas certiĝo pri tio, ĉu tiuj preferoj havas influon sur la sentoj, sed la unuaj statistikoj estas tre optimismaj pri tiu ebleco.

La sekva etapo antaŭ la enigo de la nova sento en la lernolibrojn, vortarojn kaj ceterajn referencmaterialojn estas konstato de ties ĉeesto aŭ malĉeesto en la cetero de la homaro kaj inter la bestoj. Tiucele baldaŭ aperos alvoko al homoj “sentantaj nepriskribeblajn sentojn” por trovi tiujn, kiuj sentadas la novan. Kelkaj kandidatoj jam interesiĝis en publikaj retaj forumoj: “Mi daŭre havas senton en mia ventro, plej ofte post manĝado de bigoso. Mi certas, ke temas pri la sama sento” komentis forumano.

Malpli urĝa sed ne malpli grava estas la demando pri la deveno kaj disdisiĝo de tiu nova sento. Unuaj teorioj sugestas, ke la nova sento populariĝis tra la aero, eble helpe de flugiloj de facila vento, kvankam ankoraŭ malklaras, kiel sento povas havi flugilojn.

Esperantisto ŝanĝas la mondon

Hieraŭ matene nekonata esperantisto okazigis nescie grandan pozitivan ŝanĝon en la mondo. Sub la pseŭdonimo “Esperanta Katamikarano” li publikigis mesaĝon en la Facebook-paĝo “Esperanto” malsimilan al ĉiuj aliaj sen suspekti, ke ĝi estos la origino de unutagaj ĝojo kaj feliĉo tra la tuta mondo. La enhavo de la kvazaŭmagia mesaĝo estis simpla sed preciza: “BONAN TAGON AL CXIUJ”. Tuj je la vido de tiu mesaĝo ĉiuj membroj de la nomita Facebook-paĝo ekhavis efektive bonan tagon almenaŭ ĝis noktomezo.

“Mi vidis la mesaĝon kaj ĝuste tiam mia edzino alportis al mi fromaĝ-ŝinkan sandviĉon” deklaris rave S-ro Küntsli el Luksemburgio. Ankaŭ en Japanio havis efikon la mistera sorĉo. Laŭ informoj de la loka Esperanto-klubo de Osaka, ties kasisto trovis leginte la magian mesaĝon katidon forlasitan surstrate. “Mi ne plu bezonos aĉetumi por la vespermanĝo” ĝojis li retmesaĝe.

La tuta mondo ŝajnas nun turni sin al Esperanto eksciinte pri tiu ĉi okazaĵo. Ban-Ki Moon jam aludis la temon en deklaroj al televida ĵurnalo: “Kiel ni ne pensis pri io tiom facila? Sufiĉis nur ĉiutage deziri bonan tagon al ĉiuj homoj de la mondo kaj ne plu estos ĉagreno kaj sufero. Tion ni dankos al la esperantistoj”.

Tamen kelkaj spertuloj pri magiaj aferoj jam avertas, ke bono kaj malbono ĉiam ekvilibriĝas, do tuta tago da bono povos havi nefastajn sekvojn. Efektive jam unuaj informoj pri tiaj sekvoj atingis la redakcion de Livera Folio: Renato Corsetti forgesis akuzativan finaĵon en diskuto kun sia filo, ĝuste je 00:05 kaj la kasisto de la Osaka Esperanto-klubo onidire misglutis kato-oston dum la matenmanĝo kaj devis hasti en malsanulejon.

Esperantio unuafoje partoprenos Eŭrovidon

La venontjara kantokonkurso Eŭrovido prezentos senprecedentan novaĵon: Esperantio estos konsiderata por la unua fojo kiel lando kaj rajtos sendi kontribuaĵon. Tion anoncis la danaj organizantoj en preskonferenco okazinta hieraŭ kun la ĉeesto de la Ĝenerala Direktoro de UEA Osmo Buller. “La esperanta komunumo havas pli da landaj trajtoj kaj identeco ol aliaj landoj kun jardeka sperto en la konkurso: ne ekzistas kialo, plu diskriminacii ilin” klarigis la reprezentanto de la organiza teamo.

Laŭ ekskluzivaj informoj de anonima interna informanto, la Centra Oficejo planas kunmeti muzikgrupon el kelkaj el la oficistoj. La onidiroj sugestas, ke la KKS povus inspiriĝi de la ukraina Вєрка Сердючка kaj prezenti kanton en arĝentaj vestaĵoj. La respondeculoj pri kontado kaj administrado povus tiel lasi la unuan fojon la kalkulilojn kaj bilancojn por sursceniĝi kiel dancistoj.

La Ĝenerala Direktoro estas tre optimisma pri tiu ĉi okazo malfermiĝi al la mondo. “Tiu ĉi partopreno en tiom fama evento kongruas plene kun la dum la lasta UK aprobita agad-plano de la nova estraro”. Ankoraŭ ne ekzistas konkretaj decidoj pri la kanto, kiu reprezentos Esperantion dum la konkurso, sed ĝi verŝajne estos en la angla lingvo por igi ĝin pli alirebla al la publiko. “Ni tamen ja antaŭvidas enmeti la kriojn “Ek, ek!“ kaj “Al la supro, al la supro“ por almenaŭ subkonscie varbi por Esperanto.

La organizantoj de JES jam planas konkurson por elekti dum la jarŝanĝo pli junajn reprezentantojn de Esperantio por Eŭrovido, sed la lastan vorton havos la plenkreskuloj.